Katarakt 

Katarakt göz içi merceğinin şeffaflığını kaybetmesine verilen isimdir. Göz içi merceğinin şeffaflığını kaybetmesi, hastanın görme seviyesinin azalmasına, kontrast kaybına, renk algısının değişmesine, gece görüş bozukluklarına, ışığa karşı duyarlılığa ya da hızlı gözlük numarası değişimlerine sebep olabilir.  Katarakt herhangi bir yaş diliminde görülebilir ve birçok sebebi olabilir. Erişkinlerde yaşa, travmaya, ilaç kullanımına, şeker hastalığına ve göz hastalıklarına bağlı olarak gelişebilir. Çocuklarda ise metabolik hastalıklar, genetik hastalıklar, ilaç kullanımı, gebelikte geçirilen enfeksiyonlar ve travma katarakt gelişimine sebep olabilir.   

Kataraktın gelişimini durduran ya da kataraktı gerileten etkin medikal bir tedavi mevcut değildir. Kataraktın tedavisi cerrahidir. Şeffaflığını yitiren göz içi mercek cerrahi olarak çıkarılıp yerine yapay mercek yerleştirilmesi cerrahinin temelini oluşturur. 

Ne Zaman Katarakt Ameliyatı Olmalıyım? 

Katarakt ameliyatının zamanlaması hastanın yaşına, ek hastalıklarına ve ihtiyaçlarına göre değişmektedir. 

Çocukluk döneminde görmeyi belirgin olarak engelleyen katarakt varlığında cerrahi en kısa sürede yapılmalıdır. Çocuklarda katarakt cerrahisi geciktirildiğinde göz tembelliği ya da gözlerde kayma gibi ek hastalıklar gelişebilmektedir. 

Erişkin dönemde ek bir hastalığa bağlı olmadan gelişen kataraktlarda cerrahi zamanlaması hastanın görme seviyesine bağlıdır. Hastanın görme seviyesi günlük aktivitelerini kısıtlamaya başladığında cerrahi yapılabilir. Hasta herhangi bir kısıtlama hissetmiyorsa cerrahi ertelenebilir. 

Katarakt varlığı glokom ya da üveit gibi göz içi başka bir hastalığı olumsuz yönde etkiliyorsa ya da başka göz hastalıklarının tedavisinde zorluk yaratıyorsa katarakt cerrahisi ertelenmemelidir. 

Katarakt Ameliyatında Hangi Mercek Kullanılmalıdır?

Katarakt ameliyatında kullanılacak mercek hastanın yaşına, ek hastalıklarına, mesleğine ve ihtiyaçlarına göre değişmektedir. Birçok göz içi mercek tipi mevcuttur. Bunlardan başlıcaları;

Tek Odaklı / Monofokal Mercekler

Tek odaklı / monofokal mercekler tek bir odakta keskin görüş elde etmek için kullanılır. Odak noktası genellikle hastanın uzak mesafeyi net olarak göreceği ve yakın mesafe için ek gözlük kullanacağı şekilde ayarlanır.  Herhangi bir göz hastalığı olan hastalarda, kontrast duyarlılığının önemli olduğu meslek gruplarında olan hastalarda ve cerrahi komplikasyon riski yüksek olan hastalarda öncelikli olarak tercih edilir. 

Avantajları

• Tek odakta yüksek görme keskinliği
• Yüksek kontrast duyarlılığı
• Ek göz hastalığı olan hastalarda güvenle kullanılabilmesi

Dezavantajları

• Yakın mesafe görme için ek gözlük gereksinimi

EDOF (Extended Depth of Focus) Göz İçi Mercekler

Tek odaklı / monofokal mercekler gibi tek bir odakta keskin görüş elde etmenin yanında orta mesafede de net bir görüntü elde etmek için kullanılır. Orta mesafe performansının iyi olmasına rağmen yakın mesafe için ek gözlük kullanımı gerekebilmektedir.  

Avantajları

• Uzak ve orta mesafede gözlüksüz net görme
• Yüksek kontrast duyarlılığı

Dezavantajları

• Yakın mesafe görme için ek gözlük gereksinimi

Akıllı / Çok Odaklı Mercekler

Akıllı / çok odaklı mercekler, uzak-orta-yakın mesafede gözlüksüz görüş sağlamak için kullanılır. Akıllı / çok odaklı mercekler hiçbir göz hastalığı bulunmayan ve cerrahi sonrasında uzak-orta-yakın mesafede gözlüksüz görmek isteyen hastalarda tercih edilir. Herhangi bir göz hastalığının varlığında akıllı / çok odaklı mercekler kullanılmaz. Uzun yol şoförlerinde ya da pilotlarda akıllı / çok odaklı mercekler tercih edilmez.

Avantajları

• Uzak-orta-yakın mesafede gözlüksüz görüş

Dezavantajları

• Sadece ek göz hastalığı olmayan gözlerde kullanılabilmesi
• Kontrast duyarlılığında düşüş
• Karanlıkta ışıklarda parıldama ya da halkalanma

Torik Mercekler

Torik mercekler hastanın astigmatını da düzeltebilen merceklerdir. Astigmatı olan ve cerrahi sonrası gözlük kullanmak istemeyen hastalarda, astigmat bozukluğunu ortadan kaldırmak için kullanılır. Hem tek odaklı / monofokal merceklerin hem de akıllı / çok odaklı merceklerin torik seçenekleri bulunmaktadır. 

Katarakt Muayenesi ve Göz içi Lens Seçimi

• Gözün ve arka kısmının incelendiği ayrıntılı göz muayenesi 
• Göz içi mercek hesaplamalarında kullanılacak parametrelerin detaylı ölçümü
• Uygun göz içi mercek gücünün hesaplanması
• Kullanılacak mercek tipinin seçilmesi
• Katarakt ameliyatı ile elde edilecek kazanımların ve olası cerrahi risklerin hastaya detaylı olarak anlatılması

Katarakt Cerrahisi Süreci

Cerrahi Öncesi

• Doktorunuz aksini söylemedikçe günlük kullandığınız ilaçlarınızı kesmeniz gerekmez
• Hastanede kalmanız gerekmez
• Katarakt cerrahisi genel olarak lokal anestezi ile yapıldığından, cerrahi öncesi açlık gerekmemektedir. 
• Ameliyat genel anestezi ile yapılacaksa cerrahi öncesi genel anestezi ile ilgili tetkikler yapılmaktadır. 

Cerrahi Günü

• Damla ile göz yüzeyine anestezi uygulanması
• Damla ile göz bebeğini büyüten damla uygulanması
• Ortalama cerrahi süresi 15 – 20 dakikadır. 
• Cerrahi süresince hasta herhangi bir ağrı hissetmez. 

Cerrahi Sonrası

• Cerrahi sonrası 1 ay süresince göz damlaları kullanılacaktır. 
• Cerrahi sonrası 3 gün içerisinde günlük aktivitelerinizin birçoğunu yapabilirsiniz.
• Deniz ya da havuzda yüzme, ağır kaldırma ve ağır spor aktiviteleri 2. Haftadan sonra yapılabilir. 
• Cerrahi sonrasında 1. gün, 1. hafta ve 1. ayda kontrol muayeneleri vardır. İhtiyaca göre ek kontrol muayeneleri yapılabilir. 

Refraktif Lens Değişimi (RLE / PRELEX)

Refraktif lens değişimi, yüksek numaralı göz bozukluğu olan ve gözü lazere uygun olmayan hastalarda tercih edilebilen bir yöntemdir. Bu cerrahi ile yüksek numaralı miyop, astigmat ya da hipermetrop düzeltilebilir. Temelde uygulanan cerrahi katarakt cerrahisi ile aynıdır. Hastanın göz içindeki merceği cerrahi ile alınarak yerine yapay mercek koyulur. Hastanın ihtiyacına göre sadece uzak mesafede ya da uzak, orta ve yakın mesafede gözlüksüz görüş elde edilebilir.  

Refraktif Lens Değişimi (RLE / PRELEX) Muayenesi

• Gözün ön ve arka kısmının incelendiği ayrıntılı göz muayenesi 
• Göz içi mercek hesaplamalarında kullanılacak parametrelerin detaylı ölçümü
• Uygun göz içi mercek gücünün hesaplanması
• Kullanılacak mercek tipinin hasta ihtiyaçları göz önüne alınarak seçilmesi
• Cerrahi ile elde edilecek kazanımların ve olası cerrahi risklerin hastaya detaylı olarak anlatılması

Cerrahi Öncesi

• Doktorunuz aksini söylemedikçe günlük kullandığınız ilaçlarınızı kesmeniz gerekmez
• Hastanede kalmanız gerekmez
• RLE / PRELEX cerrahisi genel olarak lokal anestezi ile yapıldığından, cerrahi öncesi açlık gerekmemektedir. 
• Ameliyat genel anestezi ile yapılacaksa cerrahi öncesi genel anestezi ile ilgili tetkikler yapılmaktadır. 

Cerrahi Günü

• Damla ile göz yüzeyine anestezi uygulanması
• Damla ile göz bebeğini büyüten damla uygulanması
• Ortalama cerrahi süresi 15 – 20 dakikadır. 
• Cerrahi süresince hasta herhangi bir ağrı hissetmez. 

Cerrahi Sonrası

• Cerrahi sonrası 1 ay süresince göz damlaları kullanılacaktır. 
• Cerrahi sonrası 3 gün içerisinde günlük aktivitelerinizin birçoğunu yapabilirsiniz.
• Deniz ya da havuzda yüzme, ağır kaldırma ve ağır spor aktiviteleri 2. Haftadan sonra yapılabilir. 
• Cerrahi sonrasında 1. gün, 1. hafta ve 1. ayda kontrol muayeneleri vardır. İhtiyaca göre ek kontrol muayeneleri yapılabilir.